| dbo:abstract
|
- Árni Magnússon (13. listopadu 1663 – 7. ledna 1730 Kodaň) byl islandský učenec. Stal se známý i pod latinizovanou podobou jména Arnas Magnaeus a dánskou podobou Arne Magnussen. Od roku 1683 studoval v Kodani u Thomase Bartholina, roku 1701 se stal se profesorem archeologie a filosofie na tamější univerzitě. V letech 1702–1712 se podílel na sčítání obyvatel na Islandu, přičemž hojně sbíral starožitnosti, zejména stala známá jeho bibliofilská sbírka rukopisů, která byla po jeho smrti odevzdána dánské královské knihovně (dnes byla částečně přesunuta do Reykjavíku). Podporoval také vydávání staronordských literárních památkek. (cs)
- Ο Άρνι Μάγκνουσον (Árni Magnússon, 13 Νοεμβρίου 1663 – 7 Ιανουαρίου 1730) ήταν Ισλανδός λόγιος και συλλέκτης χειρογράφων, που άφησε πίσω του την ομώνυμη μεγάλη συλλογή. Ο Άρνι γεννήθηκε στο χωριό Κβεναμπρέκα της κομητείας , στη δυτική Ισλανδία, όπου ο πατέρας του, Μάγκνους Γιόνσον, ήταν εφημέριος. Μητέρα του ήταν η Γκουντρούν Κετιλσντότιρ, κόρη του αρχιδιακόνου Κέτιλ Γιερούνταρσον. Το παιδί ανατράφηκε από τους παππούδες και τον θείο του. Σε ηλικία 17 ετών ο Άρνι έγινε δεκτός ως μαθητής στο Menntaskólinn, το αρχαιότερο γυμνάσιο της Ισλανδίας, στο . Τρία χρόνια αργότερα, το 1683, ταξίδεψε στη Δανία με τον πατέρα του για να σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης. Από εκεί αποφοίτησε μέσα σε δύο χρόνια με το πτυχίο του attestus theologiæ και προσλήφθηκε ως βοηθός του «βασιλικού αρχαιογνώστη» . Τον βοήθησε στη σύνταξη του έργου Antiquitates danicæ, καθώς και στη μεταγραφή, μετάφραση και υπομνηματισμό χιλιάδων σελίδων ισλανδικών χειρογράφων. Μετά τον θάνατο του Μπαρτόλιν το 1690, ο Μάγκνουσον έγινε βιβλιοθηκάριος και γραμματέας του Δανού πολιτικού Ματίας Μοτ (Matthias Moth), αδελφού της Σοφί Αμαλί Μοτ, ερωμένης του βασιλιά. Από τα τέλη του 1694 μέχρι τα τέλη του 1696 ο Μάγκνουσον βρισκόταν στη Γερμανία, με αρχική αποστολή να εκτιμήσει μία συλλογή βιβλίων που είχε προσφερθεί στο πανεπιστήμιο, αλλά παρέτεινε την παραμονή του εκεί. Στο μεταξύ, προφανώς χάρη στον εργοδότη του, διορίσθηκε έκτακτος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης. Τότε, ευρισκόμενος στη Λειψία, δημοσίευσε μία επιμελημένη έκδοση κάποιων δανέζικων χρονικών, που είχε αντιγράψει όταν εργαζόταν για τον Μπαρτόλιν. Επιστρέφοντας στη Δανία, ξανάρχισε να εργάζεται για τον Μοτ, αλλά το 1697 διορίσθηκε και ως γραμματέας στα Βασιλικά Μυστικά Αρχεία (Det Kongelige Gehejmearkiv). Μαζί με τον νομικό Παλ Βιντάλιν, ο Μάγκνουσον στάλθηκε από τον βασιλιά της Δανίας να επιθεωρήσει και να καταγράψει τις συνθήκες στην Ισλανδία. Αυτό του πήρε 10 χρόνια, από το 1702 μέχρι το 1712. Στο διάστημα αυτό πέρασε στην Κοπεγχάγη δύο χειμώνες, τον πρώτο για να παρουσιάσει εμπορικές προτάσεις και κατά τη διάρκεια του δεύτερου (οπότε είχε μία δικαστική του υπόθεση) νυμφεύθηκε. Τα τελικά αποτελέσματα της καταγραφής ήταν η «Ισλανδική απογραφή του 1703» και το Jarðabók ή «αρχείο γαιών», η επισκόπηση για το οποίο ολοκληρώθηκε το 1714 και μεταφράσθηκε στη δανική γλώσσα μετά τον θάνατο του Μάγκνουσον. Το αρχείο αυτό τυπώθηκε σε 11 τόμους το 1911–1941. Η αποστολή του πάντως, όπως είχε ορισθεί από τον βασιλιά είχε ευρύτατο περιεχόμενο, περιλαμβάνοντας τη διερεύνηση της δυνατότητας εξορύξεως θείου, την αποτίμηση των αλιευτικών πεδίων και την αξιολόγηση της απονομής δικαιοσύνης. Ο Βιντάλιν και ο Μάγκνουσον έγιναν αποδέκτες πολλών παραπόνων για κατάχρηση εξουσίας από τους δικαστές και οι αξιωματούχοι προσβλήθηκαν από τις έρευνες των δύο ανδρών σχετικά με δικαστικές υποθέσεις του παρελθόντος και παραπονέθηκαν στην Κοπεγχάγη για τη δράση τους. Επιστρέφοντας το 1713 στην Κοπεγχάγη, όπου θα περνούσε το υπόλοιπο της ζωής του, ο Μάγκνουσον ανέλαβε και πάλι τα καθήκοντά του ως βιβλιοθηκάριου, καθιστάμενος ο ανεπίσημος επικεφαλής των Αρχείων στις αρχές του 1720 και αργότερα ο βιβλιοθηκάριος της βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου. Στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης δίδαξε φιλοσοφία και δανική αρχαιολογία, ενώ το 1721 διορίσθηκε επιπλέον καθηγητής της ιστορίας και γεωγραφίας. Ο Μάγκνουσον είχε σε όλη τη ζωή του πάθος για τη συλλογή χειρογράφων, κυρίως ισλανδικών, αλλά και άλλων σκανδιναβικών χωρών. Είναι πιθανό πως αυτό άρχισε με τον Μπαρτόλιν, που όταν ο Άρνι έπρεπε να ταξιδέψει στην Ισλανδία το 1685 επειδή είχε πεθάνει ο πατέρας του, τού παράγγειλε να φέρει κάθε χειρόγραφο που μπορούσε να αποκτήσει, ενώ στη συνέχεια τον έστειλε στη Νορβηγία και στη Λουντ το 1689–1690 για να συλλέξει και άλλα χειρόγραφα. Επιπλέον, ο θείος του είχε διατελέσει γραφέας. Την εποχή που ο Άρνι άρχισε να συλλέγει, οι περισσότεροι μεγάλοι κώδικες είχαν ήδη φύγει από την Ισλανδία και βρίσκονταν πλέον είτε στη βασιλική συλλογή στην Κοπεγχάγη, είτε σε ιδιωτικές συλλογές σε διάφορες σκανδιναβικές χώρες. Μόλις το 1685, μετά από παράκληση του Μπαρτόλιν, απαγόρευσε ο βασιλιάς την πώληση ισλανδικών χειρογράφων σε ξένους και την εξαγωγή τους. Υπήρχαν πάντως πολλά ακόμα για τον Μάγκνουσον, ιδίως επειδή ενδιαφερόταν ακόμα και για τα πιο άσημα δείγματα και ήταν έτοιμος για όλα προκειμένου να αποκτήσει κάτι. Μετά τον θάνατο του Μπαρτόλιν, ο Μάγκνουσον βοήθησε τον αδελφό του να ετοιμάσει τα βιβλία και τα χειρόγραφά του για πώληση, ενώ κράτησε τα μεταξύ αυτών ισλανδικά χειρόγραφα για τον εαυτό του, μεταξύ των οποίων βρισκόταν και το . Χάρη στη γνωριμία του με τους Μοτ, ο Μάγκνουσον είχε κάποια πολιτική επιρροή, για την οποία φιλόδοξοι Ισλανδοί τού έδιναν βιβλία και χειρόγραφα. Οτιδήποτε δεν μπορούσε να εξασφαλίσει, το δανειζόταν και το αντέγραφε. Είχε και αντιγραφείς που εργάζονταν για λογαριασμό του στην καθηγητική του έδρα στην Κοπεγχάγη. Η συλλογή του έγινε έτσι η μεγαλύτερη του είδους του σε ολόκληρη τη βόρεια Ευρώπη. Δυστυχώς το σπίτι του κάηκε εντελώς κατά την . Με τη βοήθεια φίλων του, ο Μάγκνουσον μπόρεσε να σώσει τα περισσότερα χειρόγραφα, αλλά κάποια άλλα χάθηκαν, όπως και όλα σχεδόν τα τυπωμένα βιβλία και τουλάχιστον ένα μοναδικό αντικείμενο. Δεν είχε καταρτίσει πλήρη κατάλογο των χειρογράφων του και πολλές φορές δήλωσε ότι πίστευε πως οι απώλειες ήταν μεγαλύτερες από ό,τι γενικώς νομιζόταν. (Τα πάντα στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου καταστράφηκαν, μεταξύ των οποίων πολλά ισλανδικά τεκμήρια που σώζονται σήμερα μόνο χάρη στα αντίγραφα που είχε δημιουργήσει ο Άρνι για τον Μπαρτόλιν, ενώ και οι περισσότεροι άλλοι καθηγητές έχασαν όλα τα βιβλία τους.) Τον Μάγκνουσον συμβουλεύονταν λόγιοι από όλη την Ευρώπη και τους βοηθούσε άμεσα. Ειδικότερα, βοήθησε σημαντικά τον Þormóður Torfason, τον βασιλικό ιστορικό της Νορβηγίας, στην ετοιμασία του έργου του για δημοσίευση, έχοντας γνωριστεί μαζί του όταν είχε ταξιδέψει εκεί για λογαριασμό του Μπαρτόλιν. Ο Μάγκνουσον υπήρξε πρωτοπόρος στην εποχή του ως προς την εξαντλητική καταγραφή των πηγών και την προσοχή στην ακρίβεια. Με τα λόγια του: Svo gengur það til í heiminum, að sumir hjálpa erroribus á gáng og aðrir leitast síðan við að útryðja aftur þeim sömu erroribus. Hafa svo hverir tveggja nokkuð að iðja. «Και έτσι έχουν τα πράγματα στον κόσμο, μερικοί άνθρωποι να βάζουν λάθη στην κυκλοφορία και άλλοι μετά να προσπαθούν να εξαλείψουν αυτά τα λάθη. Και έτσι αμφότερες οι κατηγορίες ανθρώπων έχουν με κάτι να ασχολούνται». Ο Μάγκνουσον νυμφεύθηκε το 1709 τη Μέτε Γιενσντάτερ Φίσερ, χήρα του βασιλικού σαγματοποιού, η οποία ήταν 10 χρόνια μεγαλύτερή του και πλούσια. Ο Μάγκνουσον έζησε μόλις ένα χρόνο και κάτι μετά την πυρκαγιά της Κοπεγχάγης, εξαρτώμενος από φίλους για τη στέγασή του και έχοντας υποχρεωθεί να μετακομίσει τρεις φορές. Ο χειμώνας ήταν δριμύς και όταν αρρώστησε χρειάσθηκε να βοηθηθεί στην υπογραφή της διαθήκης του. Απεβίωσε την επόμενη ημέρα, σε ηλικία 66 ετών, και τάφηκε στο βόρειο κλίτος της ακόμα κατεστραμμένης από την πυρκαγιά εκκλησιάς Vor Frue Kirke. Η σύζυγός του απεβίωσε οκτώ μήνες αργότερα και τάφηκε δίπλα του Ο Μάγκνουσον άφησε τη συλλογή του στο κράτος με την πρόβλεψη της συντηρήσεώς της και της βοήθειας σε φοιτητές από την Ισλανδία. Σήμερα η συλλογή αυτή, γνωστή ως «», βρίσκεται χωρισμένη σε δύο ιδρύματα που φέρουν επίσης το όνομα του δημιουργού της. Αμφότερα έχουν τόσο εκπαιδευτική όσο και αρχειακή αποστολή. Πρόκειται για το «Αρναμάγνειο Ινστιτούτο» (Arnamagnæan Instituten) στην Κοπεγχάγη και το στο Ρέικιαβικ. Η μορφή του Μάγκνουσον απαθανατίσθηκε σε παλαιότερο χαρτονόμισμα των 100 ισλανδικών κορονών.
* Ο ήρωας Arnas Arnæus στο μυθιστόρημα Íslandsklukkan (= «Η καμπάνα της Ισλανδίας», 1943-1946) του βραβευμένου με Νόμπελ Χαλντόρ Λάξνες είναι βασισμένος στην προσωπικότητα του Άρνι Μάγκνουσον.
* Επίσης, ο «Αρν Σακνουσέμ», που αναφέρεται ως παλαιός Ισλανδός σοφός στο μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν Ταξίδι στο Κέντρο της Γης, βασίζεται στον Άρνι Μάγκνουσον (el)
- Árni Magnússon (* 1663; † 7. Januar 1730) war ein isländischer Gelehrter. Er ist auch unter seinem dänischen Namen Arne Magnussen bekannt. Als Professor der Kopenhagener Universität beschäftigte er sich viele Jahre damit, mittelalterliche isländische Manuskripte zu sammeln und zu archivieren. Er war der Sammler isländischer Handschriften. Seine dabei entstandene Sammlung ist unter dem Namen Arnamagnäanische Sammlung bekannt. Zwei Forschungseinrichtungen in den Hauptstädten Kopenhagen und Reykjavík sind nach ihm benannt. Sein Bild findet man auch auf der isländischen 100-Kronen-Banknote, die mittlerweile kaum noch im Umlauf ist. Außerdem diente er als Vorlage für die Figur des Arnas Arnaeus in dem Roman Die Islandglocke von Halldór Laxness sowie (vermutlich) für die Figur des Arne Saknussemm aus Die Reise zum Mittelpunkt der Erde von Jules Verne. (de)
- Árni Magnússon (13 de noviembre de 1663 - 7 de enero de 1730) fue un erudito islandés y coleccionista de manuscritos. Reunió la Colección Árni Magnússon (es)
- Árni Magnússon (13 novembre 1663-7 janvier 1730) est un savant islandais. Il a donné son nom à l'Institut Árni Magnússon. (fr)
- アウルトニ・マグヌッソン（Árni Magnússon、1663年11月13日 - 1730年1月7日）は、アイスランドの学者、写本蒐集家。アールニ・マグヌースソンなどとも。 (ja)
- Árni Magnússon (13 November 1663 – 7 January 1730) was a scholar and collector of manuscripts from Iceland who assembled the Arnamagnæan Manuscript Collection. (en)
- Árni Magnússon was een IJslandse geleerde. Hij heeft een grote rol gespeeld in het verzamelen van IJslandse perkament- en papierhandschriften, waardoor wij nu een duidelijk beeld hebben van de Noordse mythologie en religies uit de tijd van vóór de invoering van het christendom in de Scandinavische landen. Om de Noordse mythologie en geschiedenis voor het nageslacht te bewaren, werd vanaf de tweede helft van de 17e eeuw op IJsland naarstig gezocht naar bewaard gebleven handschriften, die wellicht meer informatie bevatten dan de enkele Edda-uitgaven die op dat moment bestonden. Vele IJslandse studenten werden vanuit Denemarken naar IJsland gestuurd met de opdracht zo veel mogelijk oude handschriften op te kopen als ze konden vinden. Een van hen was Árni Magnússon, die buitengewoon effectief bleek te zijn in het opsporen van dergelijke geschriften. In de loop van zijn leven had Árni een enorme collectie handschriften weten te verzamelen. In 1728 ging echter meer dan de helft van zijn verzameling verloren tijdens de grote . Ondanks deze enorme tegenslag gaf Árni de moed niet op en samen met zijn leerling trachtte hij zo veel mogelijk van de inhoud van de vernietigde informatie te reconstrueren. Hij herstelde zich echter nooit geheel van de tegenslag, en overleed mede daardoor ruim één jaar na de brand. De overgebleven manuscripten kwamen per testament in bezit van de Universiteit van Kopenhagen, onder de voorwaarde dat de collectie in de toekomst bijeen zou blijven. Daarom werd in 1772 de 'Arnamagnæanske Kommission' opgericht, die als doel had delen van de verzameling uit te geven. Árni's collectie bevindt zich nu deels in Kopenhagen en deels in het 'Stofnun Árna Magnússonar', het Árni Magnússon Manuscript Institute in Reykjavik. Het personage Arnas Arnæus in de historische roman Íslandsklukkan (De klok van IJsland) van Nobelprijswinnaar Halldór Laxness is op hem gebaseerd. De roman vertelt het verhaal van de boer Jón Hreggviðsson, wiens veroordeling wegens moord dankzij Árni's onderzoek ongedaan werd gemaakt. Ook voor Arne Saknussemm in Naar het middelpunt der aarde van Jules Verne heeft Árni Magnússon model gestaan. (nl)
- Árni Magnússon è stato un letterato islandese, collezionista di manoscritti. (it)
- Árni Magnússon (13 de novembro de 1663 - 7 de janeiro de 1730) foi um estudioso islandês e colecionador de manuscritos medievais sobretudo islandeses, mas também dinamarqueses e noruegueses. O seu nome foi atribuído ao Instituto Árni Magnússon em Reiquiavique, capital da Islândia e à Coleção Arne Magnusson em Copenhaga, capital da Dinamarca. (pt)
- Árni Magnússon, inaczej Arne Magnussen (ur. 13 listopada 1663 w , zm. 7 stycznia 1730 w Kopenhadze) – islandzki antykwariusz i filolog, badacz średniowiecznej literatury islandzkiej. (pl)
- А́рни Ма́гнуссон (исл. Árni Magnússon; 1663—1730) — исландский учёный, исследователь и собиратель старо-исландских рукописей. Основатель Арнамагнеанской коллекции. (ru)
- Árni Magnússon, född 13 november 1663, död 6 januari 1730, var en isländsk historiker och samlare. (sv)
|
| rdfs:comment
|
- Árni Magnússon (13. listopadu 1663 – 7. ledna 1730 Kodaň) byl islandský učenec. Stal se známý i pod latinizovanou podobou jména Arnas Magnaeus a dánskou podobou Arne Magnussen. Od roku 1683 studoval v Kodani u Thomase Bartholina, roku 1701 se stal se profesorem archeologie a filosofie na tamější univerzitě. V letech 1702–1712 se podílel na sčítání obyvatel na Islandu, přičemž hojně sbíral starožitnosti, zejména stala známá jeho bibliofilská sbírka rukopisů, která byla po jeho smrti odevzdána dánské královské knihovně (dnes byla částečně přesunuta do Reykjavíku). Podporoval také vydávání staronordských literárních památkek. (cs)
- Árni Magnússon (13 de noviembre de 1663 - 7 de enero de 1730) fue un erudito islandés y coleccionista de manuscritos. Reunió la Colección Árni Magnússon (es)
- Árni Magnússon (13 novembre 1663-7 janvier 1730) est un savant islandais. Il a donné son nom à l'Institut Árni Magnússon. (fr)
- アウルトニ・マグヌッソン（Árni Magnússon、1663年11月13日 - 1730年1月7日）は、アイスランドの学者、写本蒐集家。アールニ・マグヌースソンなどとも。 (ja)
- Árni Magnússon (13 November 1663 – 7 January 1730) was a scholar and collector of manuscripts from Iceland who assembled the Arnamagnæan Manuscript Collection. (en)
- Árni Magnússon è stato un letterato islandese, collezionista di manoscritti. (it)
- Árni Magnússon (13 de novembro de 1663 - 7 de janeiro de 1730) foi um estudioso islandês e colecionador de manuscritos medievais sobretudo islandeses, mas também dinamarqueses e noruegueses. O seu nome foi atribuído ao Instituto Árni Magnússon em Reiquiavique, capital da Islândia e à Coleção Arne Magnusson em Copenhaga, capital da Dinamarca. (pt)
- Árni Magnússon, inaczej Arne Magnussen (ur. 13 listopada 1663 w , zm. 7 stycznia 1730 w Kopenhadze) – islandzki antykwariusz i filolog, badacz średniowiecznej literatury islandzkiej. (pl)
- А́рни Ма́гнуссон (исл. Árni Magnússon; 1663—1730) — исландский учёный, исследователь и собиратель старо-исландских рукописей. Основатель Арнамагнеанской коллекции. (ru)
- Árni Magnússon, född 13 november 1663, död 6 januari 1730, var en isländsk historiker och samlare. (sv)
- Ο Άρνι Μάγκνουσον (Árni Magnússon, 13 Νοεμβρίου 1663 – 7 Ιανουαρίου 1730) ήταν Ισλανδός λόγιος και συλλέκτης χειρογράφων, που άφησε πίσω του την ομώνυμη μεγάλη συλλογή. Ο Άρνι γεννήθηκε στο χωριό Κβεναμπρέκα της κομητείας , στη δυτική Ισλανδία, όπου ο πατέρας του, Μάγκνους Γιόνσον, ήταν εφημέριος. Μητέρα του ήταν η Γκουντρούν Κετιλσντότιρ, κόρη του αρχιδιακόνου Κέτιλ Γιερούνταρσον. Το παιδί ανατράφηκε από τους παππούδες και τον θείο του. Σε ηλικία 17 ετών ο Άρνι έγινε δεκτός ως μαθητής στο Menntaskólinn, το αρχαιότερο γυμνάσιο της Ισλανδίας, στο . Τρία χρόνια αργότερα, το 1683, ταξίδεψε στη Δανία με τον πατέρα του για να σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης. Από εκεί αποφοίτησε μέσα σε δύο χρόνια με το πτυχίο του attestus theologiæ και προσλήφθηκε ως βοηθός του «βασιλικού αρχαιογνώ (el)
- Árni Magnússon (* 1663; † 7. Januar 1730) war ein isländischer Gelehrter. Er ist auch unter seinem dänischen Namen Arne Magnussen bekannt. Als Professor der Kopenhagener Universität beschäftigte er sich viele Jahre damit, mittelalterliche isländische Manuskripte zu sammeln und zu archivieren. Er war der Sammler isländischer Handschriften. Seine dabei entstandene Sammlung ist unter dem Namen Arnamagnäanische Sammlung bekannt. Zwei Forschungseinrichtungen in den Hauptstädten Kopenhagen und Reykjavík sind nach ihm benannt. Sein Bild findet man auch auf der isländischen 100-Kronen-Banknote, die mittlerweile kaum noch im Umlauf ist. Außerdem diente er als Vorlage für die Figur des Arnas Arnaeus in dem Roman Die Islandglocke von Halldór Laxness sowie (vermutlich) für die Figur des Arne Saknussem (de)
- Árni Magnússon was een IJslandse geleerde. Hij heeft een grote rol gespeeld in het verzamelen van IJslandse perkament- en papierhandschriften, waardoor wij nu een duidelijk beeld hebben van de Noordse mythologie en religies uit de tijd van vóór de invoering van het christendom in de Scandinavische landen. (nl)
|
