| dbo:abstract
|
- El Kichwa, quítxua septentrional o equatorial (kichwa shimi) és el segon idioma més parlat de la família del quítxua. És emprada a la Serra i Orient del l'Equador, a l'extrem sud-oest de Colòmbia pels inga i en la selva baixa nord del Perú (inka o quítxua del Pastaza). És cooficial amb el castellà en els tres països "dins de les zones on s'empra". Una norma estàndard s'empra a l'Equador, coneguda com kichwa unificat (Shukllachishka Kichwa). Han sofert alguns canvis essencials en la sintaxi i per això tenen una posició especial dins del quítxua. La primera descripció gramatical, escrita pel Pare Hernando de Alcocer (S.E.), es troba en un manuscrit del segle XVII. (ca)
- Als Kichwa (auch: Quichua) werden die Varianten der Quechua-Sprachfamilie ebenso wie deren Sprecher in Ecuador, Kolumbien sowie im Norden und Osten (Amazonien) Perus bezeichnet. Die Bezeichnung „Quichua“ wird auch in Argentinien verwendet, jedoch zählen die dortigen Varianten nicht zum Kichwa, sondern zum Südlichen Quechua. Ebenso wenig gehören hierzu einige andere Quechua-Varianten, in denen Kichwa als Eigenbezeichnung verwendet wird (z. B. Cajamarca-Quechua, Wanka-Quechua), was jedoch auf eine Rückentlehnung aus dem Spanischen zurückzuführen ist. (de)
- Ne konfuzu kun keĉua lingvaro. La kiĉua lingvo (kelkfoje alilingve ankaŭ Quichua aŭ Kichwa, en la kiĉua mem nomata Runashimi ("homa vorto"), en la suda kiĉua Runasimi), estas la plej granda indiĝena lingvo de Ekvadoro. Kiĉua signifas 'valo' kaj rilatas al la variantoj de la keĉua lingvaro same kiel al iliaj parolantoj en Argentino, Bolivio, Ĉilio, Ekvadoro, Kolombio kaj en la nordo kaj oriento (Amazonio) de Peruo. Kiĉua ankaŭ ne inkluzivas iujn aliajn keĉuajn variantojn, en kiuj kiĉua estas uzata kiel mem-nomado (ekzemple Cajamarca-Quechua, Wanka-Quechua). Kiĉua havas nuntempe norman skriban formon, kaj estas instruata en multaj kamparaj lernejoj, sed ĝi ankoraŭ havas malaltan prestiĝon kaj iom post iom perdas terenon al la hispana. Taksoj pri la parolantaro varias inter 500 mil kaj 1 miliono da parolantoj. Tipaj trajtoj de la kiĉua estas ke multaj vortoj estas sufiĉe longaj, ĉar verboj havas multajn partiklojn alkroĉitaj al ili: yaku-naya-chi-wa-rka [akvo-volas-kaŭzi-mi-pasintecon] 'ĝi igis min deziri akvon'. Ekzistas multaj rakontoj kaj kantoj en la kiĉua, same kiel multaj muzikgrupoj kiuj prezentaj kantojn en la kiĉua kaj la hispana, inkluzive de repgrupoj kiel ekzemple Mafia Andina e Inmortal Cultura kaj Soberanos SBRNS. (eo)
- El quichua o quechua norteño, a veces referido como quichua ecuatoriano o simplemente como quichua (kichwa shimi o runashimi), es el segundo idioma más hablado de la familia de las lenguas quechuas, siendo empleado en la sierra y oriente del Ecuador, en el extremo sudoeste de Colombia por los ingas y en la Selva baja norte del Perú por los quechuas pastazas, por un aproximado de 800 000 personas. Es idioma cooficial junto al castellano en los tres países dentro de las zonas hablantes. Los dialectos más hablados del quechua norteño son el de Chimborazo, el de Imbabura y el de las Tierras Altas del Cañar, con la mayoría de los hablantes. El quechua norteño pertenece al grupo quechua norteño del quechua II, según el lingüista peruano Alfredo Torero. (es)
- Kichwa (Kichwa shimi, Runashimi, also Spanish Quichua) is a Quechuan language that includes all Quechua varieties of Ecuador and Colombia (Inga), as well as extensions into Peru. It has an estimated half million speakers. The most widely spoken dialects are Chimborazo, Imbabura and Cañar Highland Quechua, with most of the speakers. Kichwa belongs to the Northern Quechua group of Quechua II, according to linguist Alfredo Torero. (en)
- Le kichwa ou quichua est une langue amérindienne proche du quechua, parlée essentiellement en Équateur, mais aussi par certaines populations du sud de la Colombie (le peuple Inga) et du nord du Pérou (dans la vallée du Napo). Apparentée au quechua péruvien, elle s'en distingue par plusieurs caractéristiques importantes, dont l'absence de suffixes possessifs. Le kichwa est une langue agglutinante, qui possède de nombreuses variantes régionales, avec en particulier des différences très significatives entre le kichwa d'Amazonie, parlé dans l'est de l'Équateur (provinces du Napo et du Pastaza), et les différentes variantes parlées dans la Sierra. Reconnu, ainsi que le Shuar, comme « langue de communication interculturelle » par la Constitution équatorienne de 2008, le kichwa est enseigné en Équateur dans de nombreuses écoles bilingues, et une tentative de normalisation de l'orthographe et de la langue depuis la fin des années 1990 a abouti à la création du « kichwa unifié ». (fr)
- Kichwa (Kichwa shimi, Runashimi, ou em espanhol Quichua) é um cluster de línguas Quíchuas que inclui todas variedades quíchuas do Equador e de Colômbia (Inga Kichwa), bem como extensões em Peru. Tem cerca de 1.400.000 falantes e faz parte do grupo linguístico Quechua do Norte do Quechua II, de acordo com o linguista Alfredo Torero. (pt)
- Кічуа (Kichwa shimi, Runashimi) — варіанти мов кечуа, поширені у Колумбії, Перу й Еквадорі. Найбільш поширені діалекти кічуа: гірський імбабура й чимборасо з одним і двома мільйонами носіїв відповідно. Гірський каньяр має від 100 000 до 200 000 носіїв. Інші діалекти — від 10 000 до 20 000 носіїв. Кічуа належить до північної групи мов кечуа (відповідно до класифікації ). (uk)
- Кичуа (Kichwa shimi, Runashimi) — варианты языков кечуа, которые распространены в Колумбии, Перу и Эквадоре. Наиболее распространённые диалекты кичуа — горный имбабура и чимборасо с одним и двумя миллионами говорящих соответственно. Горный каньяр имеет от 100 000 до 200 000 носителей. Другие диалекты от 10 000 до 20 000 говорящих. Кичуа принадлежит к северной группе языков кечуа (в соответствии с Альфредо Тореро). (ru)
|
| rdfs:comment
|
- Als Kichwa (auch: Quichua) werden die Varianten der Quechua-Sprachfamilie ebenso wie deren Sprecher in Ecuador, Kolumbien sowie im Norden und Osten (Amazonien) Perus bezeichnet. Die Bezeichnung „Quichua“ wird auch in Argentinien verwendet, jedoch zählen die dortigen Varianten nicht zum Kichwa, sondern zum Südlichen Quechua. Ebenso wenig gehören hierzu einige andere Quechua-Varianten, in denen Kichwa als Eigenbezeichnung verwendet wird (z. B. Cajamarca-Quechua, Wanka-Quechua), was jedoch auf eine Rückentlehnung aus dem Spanischen zurückzuführen ist. (de)
- Kichwa (Kichwa shimi, Runashimi, also Spanish Quichua) is a Quechuan language that includes all Quechua varieties of Ecuador and Colombia (Inga), as well as extensions into Peru. It has an estimated half million speakers. The most widely spoken dialects are Chimborazo, Imbabura and Cañar Highland Quechua, with most of the speakers. Kichwa belongs to the Northern Quechua group of Quechua II, according to linguist Alfredo Torero. (en)
- Kichwa (Kichwa shimi, Runashimi, ou em espanhol Quichua) é um cluster de línguas Quíchuas que inclui todas variedades quíchuas do Equador e de Colômbia (Inga Kichwa), bem como extensões em Peru. Tem cerca de 1.400.000 falantes e faz parte do grupo linguístico Quechua do Norte do Quechua II, de acordo com o linguista Alfredo Torero. (pt)
- Кічуа (Kichwa shimi, Runashimi) — варіанти мов кечуа, поширені у Колумбії, Перу й Еквадорі. Найбільш поширені діалекти кічуа: гірський імбабура й чимборасо з одним і двома мільйонами носіїв відповідно. Гірський каньяр має від 100 000 до 200 000 носіїв. Інші діалекти — від 10 000 до 20 000 носіїв. Кічуа належить до північної групи мов кечуа (відповідно до класифікації ). (uk)
- Кичуа (Kichwa shimi, Runashimi) — варианты языков кечуа, которые распространены в Колумбии, Перу и Эквадоре. Наиболее распространённые диалекты кичуа — горный имбабура и чимборасо с одним и двумя миллионами говорящих соответственно. Горный каньяр имеет от 100 000 до 200 000 носителей. Другие диалекты от 10 000 до 20 000 говорящих. Кичуа принадлежит к северной группе языков кечуа (в соответствии с Альфредо Тореро). (ru)
- El Kichwa, quítxua septentrional o equatorial (kichwa shimi) és el segon idioma més parlat de la família del quítxua. És emprada a la Serra i Orient del l'Equador, a l'extrem sud-oest de Colòmbia pels inga i en la selva baixa nord del Perú (inka o quítxua del Pastaza). És cooficial amb el castellà en els tres països "dins de les zones on s'empra". Una norma estàndard s'empra a l'Equador, coneguda com kichwa unificat (Shukllachishka Kichwa). (ca)
- Ne konfuzu kun keĉua lingvaro. La kiĉua lingvo (kelkfoje alilingve ankaŭ Quichua aŭ Kichwa, en la kiĉua mem nomata Runashimi ("homa vorto"), en la suda kiĉua Runasimi), estas la plej granda indiĝena lingvo de Ekvadoro. Kiĉua signifas 'valo' kaj rilatas al la variantoj de la keĉua lingvaro same kiel al iliaj parolantoj en Argentino, Bolivio, Ĉilio, Ekvadoro, Kolombio kaj en la nordo kaj oriento (Amazonio) de Peruo. Kiĉua ankaŭ ne inkluzivas iujn aliajn keĉuajn variantojn, en kiuj kiĉua estas uzata kiel mem-nomado (ekzemple Cajamarca-Quechua, Wanka-Quechua). (eo)
- El quichua o quechua norteño, a veces referido como quichua ecuatoriano o simplemente como quichua (kichwa shimi o runashimi), es el segundo idioma más hablado de la familia de las lenguas quechuas, siendo empleado en la sierra y oriente del Ecuador, en el extremo sudoeste de Colombia por los ingas y en la Selva baja norte del Perú por los quechuas pastazas, por un aproximado de 800 000 personas. Es idioma cooficial junto al castellano en los tres países dentro de las zonas hablantes. (es)
- Le kichwa ou quichua est une langue amérindienne proche du quechua, parlée essentiellement en Équateur, mais aussi par certaines populations du sud de la Colombie (le peuple Inga) et du nord du Pérou (dans la vallée du Napo). Apparentée au quechua péruvien, elle s'en distingue par plusieurs caractéristiques importantes, dont l'absence de suffixes possessifs. Le kichwa est une langue agglutinante, qui possède de nombreuses variantes régionales, avec en particulier des différences très significatives entre le kichwa d'Amazonie, parlé dans l'est de l'Équateur (provinces du Napo et du Pastaza), et les différentes variantes parlées dans la Sierra. Reconnu, ainsi que le Shuar, comme « langue de communication interculturelle » par la Constitution équatorienne de 2008, le kichwa est enseigné en Éq (fr)
|
.svg?width=300)
.svg){kind=link}